Kıt kaynakların etkin yönetimi, iktisadın en eski ve en temel sorunsalıdır. Sebep ise dünya nüfusunun hızla artmasına karşılık, dünya kaynaklarının aynı hızda tükeniyor olmasıdır. Bu ters orantılı gelişme, her geçen gün ipleri daha da germekte ve işletmeleri kaynaklarını kullanırken her zamankinden daha dikkatli olmaya zorlamaktadır.
Henry Ford ilk defa 1910’da seri üretim sistematiğini geliştirdiğinde, o dönemde işletmelerin böyle kaygıları yoktu. Çünkü rekabetin son derece düşük olmasının yanında, arz büyüklüğü talep büyüklüğünün oldukça altındaydı. Bu da işletmeleri bol stoklu, bol zamanlı, bol tüketimli kitlesel üretime (mass production) sevk etmişti. Büyük küresel petrol kriziyle birlikte enerji fiyatlarındaki dramatik yükseliş, işletmelerin maliyetlerini daha sıkı yönetmelerini gerektirmiştir. Hammadde ve enerji fiyatlarının artmasının yanında, üretimde istenmeyen gecikmelerin engellenmesi de pazar rekabeti açısından işletmelerin bir diğer handikabıdır.
Tüm bu değişkenler bir araya geldiğinde, işletmelerin en temel 2 ihtiyacını ortaya koymaktadır: Bunlardan bir tanesi üretim maliyetlerinin doğru hesaplanabilmesi, diğeri de üretim kısıtlarının en etkin şekilde izlenebilmesi ve bu kısıtlar doğrultusunda gerçek zamanlı kapasite planlamasının yapılabilmesidir. Bu 2 temel ihtiyaç, başından beri yönetim bilişim sistemlerinin de üzerinde hassasiyetle durduğu birer konu olmuştur.
IFS’in bu alanda geliştirmiş olduğu modülün adı IFS CBS™’dir (Constraint Based Scheduling-Kısıt Bazlı Çizelgeleme). IFS CBS yani Türkçe adı ile Kısıt Bazlı Çizelgeleme Modülü, IFS ERP’ nin tüm tedarik zinciri süreçleri ile iletişim halinde olan ve onları adeta bir sarmaşık gibi saran çok güçlü bir modüldür. Kısıt bazlı çizelgelemenin etkin olduğu bir IFS veritabanında kontrol adeta CBS’ nin elindedir. Çünkü CBS sürekli veritabanını dinlemekte, tedarik süreçlerindeki tüm hareketleri izlemekte ve anlık müdahalede bulunmaktadır. IFS CBS, IFS veritabanından yarı bağımsız olarak kendi sunucu yapısı üzerinde çalışan gantt chart destekli bir modüldür. Arada kurulan köprü sayesinde CBS, veritabanı ile her an iletişim halindedir.
IFS ERP’ de kısıt teşkil eden başlıca değişkenler, üretim takvimi, iş merkezi kapasiteleri, işçilik kapasitesi, rota zamanları, operasyon araç-gereçleri, dış tedarik zamanları ve malzeme stok seviyeleridir. Ayrıca bakım işlemleri neticesinde iş merkezlerinin devre dışı kalması da sistem tarafından birer kısıt olarak algılanır. IFS Kısıt Bazlı Çizelgeleme (CBS) Modülü, üretim emirlerini çizelgelerken kullandığı çeşitli algoritmaları vardır. Geriye doğru çizelgeleme, ileriye doğru çizelgeleme, ilk girenin ilk çizelgelenmesi, ihtiyaç tarihine göre çizelgeme bunlardan bazılarıdır. Ayrıca modül dahilinde dinamik çizelgeleme de yapılabilmektedir.
IFS ERP Uygulamaları’ nı seçmiş bir işletmenin IFS Kısıt Bazlı Çizelgeleme-Sonlu Kapasite Planlama (CBS) Modülünü kullanabilmesi için kendi süreçlerini çok iyi disipline etmesi gerekir. Çünkü işletmenin sistemde tanımladığı iş merkezlerini sonlu kapasiteye geçirdiği an, artık o iş merkezinde kapasiteyi aşan seviyelerde iş emri açmak olanaksızdır. O yüzden açılmış olan iş emirleri tamamlandığı an raporlanmalıdır. Böylece fiili olarak boşa çıkmış bir iş merkezi sistemde de boşa çıkacak ve o iş merkezine yeni bir iş yüklemek mümkün olacaktır. Bu disiplini elde etmeyi başarmış olan SIO Automotive firması artık kapasite yönetimini IFS CBS ile gerçekleştirmektedir. SIO Automotive’ in kısıt bazlı çizelgeleme-sonlu kapasite planlamayı kullanmaya karar vermesinden sonra başlayan çalışmalarda öncelikle modülü kullanacak çalışanlara gerekli eğitimler verilmiştir. Ardından çizelgelemeye geçirilecek iş merkezleri belirlenmiştir. Daha sonra sürecin en zorlu kısmı olan senkronizasyon kısmı başlamıştır. Yani sistemde açılan iş emirlerinin sistemde görünen planlanan başlangıç tarihlerine uygun olarak üretimin yapılabilmesini sağlama süreci. Neticede SIO Automotive bu zorlu süreci başarıyla tamamlamış ve IFS CBS’ yi kullanabilme başarısını göstermiştir.
IFS ERP implementasyonlarında CBS kurulumu en son safhadır ve ulaşılması istenen nihai hedeftir. IFS kullanan ya da kullanacak bir işletmenin kısıt bazlı çizelgeleme-Sonlu kapasite planlama kullanabilmesi için yukarıda da belirtildiği gibi kendi süreçlerini çok iyi disipline etmesi gerekir. Bilgisayardaki sistem ile gerçek hayatta yürüyen sistem birbirine senkronize olduğu an o işletme için IFS CBS’ yi kullanma vakti gelmiş demektir.
Kaynak: www.ifsworld.com
